Gabon’daki askeri darbeye dünyadan tepki

Dünyanın dört bir yanındaki liderler ve hükümetler, Gabon’daki askeri darbeyi kınadı ve demokratik sürece saygı gösterilmesi çağrısında bulundu.

Gabon’daki askeri darbeye dünyanın tepkisi, büyük ölçüde olumsuz oldu. Fransa, ABD, Avrupa Birliği, Afrika Birliği, Çin, Nijerya, İngiliz Milletler Topluluğu, Rusya, İspanya, Mısır, Birleşmiş Milletler, Birleşik Krallık ve Kanada, darbe girişimini kınadı ve Gabon’daki demokrasiye ve hukukun üstünlüğüne olan bağlılıklarını teyit etti.

Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden biri olan Gabon, uzun süredir Bongo ailesinin yönetimi altında. Ali Bongo Ondimba, 2009 yılında babasının ölümünün ardından iktidara geldi ve ardından 2016 yılında yapılan seçimlerde yeniden seçildi. Ancak seçimlerin adil olmadığına dair yaygın iddialar vardı.

Bongo’nun görevden alınması, Afrika’da son yıllarda yaşanan askeri darbeler dalgasının sonuncusudur. 2020 yılından bu yana Mali, Gine, Burkina Faso, Çad ve Nijer’de darbeler gerçekleşti.

Gabon’daki durumun nasıl gelişeceği henüz belli değil. Ancak darbe girişiminin, ülkeyi siyasi ve ekonomik olarak istikrarsızlaştıracağından endişe ediliyor.

İşte dünyanın Bongo’nun devrilmesine verdiği tepki:

Fransa

Fransa, Gabon ile yakın ekonomik, diplomatik ve askeri bağlarını sürdürmekte olup, ülkede bölgesel bir askeri eğitim operasyonunu yöneten 400 askeri bulunmaktadır. Fransa hükümeti sözcüsü Olivier Veran, “Fransa, Gabon’da devam etmekte olan askeri darbeyi kınamakta ve ülkedeki gelişmeleri yakından takip etmektedir ve Fransa, seçim sonuçlarına saygı gösterilmesi yönündeki arzusunu bir kez daha teyit etmektedir” dedi.

Birleşik Devletler

Birleşik Devletler, darbe girişimini “son derece endişe verici” olarak nitelendirdi. Beyaz Saray ulusal güvenlik sözcüsü John Kirby, “Bu son derece endişe verici. Bunu yakından izleyeceğiz ve Afrika halkı tarafından ifade edilen demokratik idealler fikrini desteklemek için elimizden gelen her şeyi yapmaya devam edeceğiz” dedi.

Avrupa Birliği

Avrupa Birliği, Gabon’daki durumun bu hafta blok bakanları tarafından ele alınacağını söyledi. AB’nin en üst düzey diplomatı Josep Borrell, “Eğer bu doğrulanırsa, bu tüm bölgede istikrarsızlığı arttıran bir başka askeri darbe olur” dedi.

Afrika Birliği

Afrika Birliği, darbe girişimini kınadı ve güvenlik güçlerini barışçıl bir şekilde “demokratik anayasal düzene” dönmeye çağırdı. Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Moussa Faki Mahamat’ın sözcüsü yaptığı açıklamada “Ulusal orduyu ve güvenlik güçlerini … cumhurbaşkanının, aile üyelerinin ve hükümetinin kişisel güvenliğini garanti altına almaya çağırıyor” dedi.

Çin

Çin, Gabon’daki durumun gelişimini yakından takip ettiğini ve Gabon’daki ilgili taraflara … mümkün olan en kısa sürede normal düzeni yeniden tesis etmeleri çağrısında bulunduğunu söyledi. Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Wang Wenbin, “Ayrıca Başkan Bongo’nun kişisel güvenliğini sağlamaya, ulusal barışı, istikrarı ve genel kalkınmayı sürdürmeye çağırıyoruz” dedi.

Nijerya

Nijerya, Gabon’daki gelişmeleri “derin bir endişeyle yakından izlemektedir” dedi. Nijerya Devlet Başkanı Bola Ahmed Tinubu, “Başkan Bola Ahmed Tinubu Gabon’daki gelişmeleri, ülkenin sosyo-politik istikrarı ve sevgili kıtamızın farklı bölgelerine yayıldığı anlaşılan otokratik bulaşma konusunda derin bir endişeyle yakından izlemektedir” dedi.

İngiliz Milletler Topluluğu

İngiliz Milletler Topluluğu, darbe girişimini “iktidarın yasadışı bir şekilde ele geçirilmesi” olarak nitelendirdi. Commonwealth Genel Sekreteri Patricia Scotland, “İngiliz Milletler Topluluğu Tüzüğü, üye devletlerin hukukun üstünlüğünü ve demokrasi ilkelerini her zaman desteklemeleri gerektiği konusunda açıktır ve İngiliz Milletler Topluluğu Sekretaryası durumu dikkatle izleyecektir” dedi.

Rusya

Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova, “Moskova, dost Afrika ülkesindeki iç durumun keskin bir şekilde kötüleştiğine dair haberleri endişeyle karşıladı. Durumun gelişimini yakından izlemeye devam ediyor ve hızla istikrara kavuşmasını umuyoruz” dedi.

İspanya

İspanya, Gabon’daki gelişmeleri büyük bir endişeyle izlediğini açıkladı. İspanya Savunma Bakan Vekili Margarita Robles, Toledo’da düzenlenen Avrupa Birliği savunma bakanları toplantısında yaptığı açıklamada, Nijer ve Gabon’daki darbelerin ardından İspanya’nın Afrika’daki barışı koruma misyonlarını değerlendireceğini söyledi. Robles, İspanya’nın Afrika’nın Sahel bölgesindeki olayları büyük bir endişeyle izlediğini de sözlerine ekledi. İspanya, AB’nin Mali’deki eğitim misyonunun bir parçası olarak başkent Bamako’nun kuzeydoğusunda yaklaşık 140 asker bulunduruyor.

Mısır

Mısır Gabon’daki gelişmeleri yakından izlediğini açıkladı. Mısır Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada tüm tarafları “ülkenin güvenlik, istikrar ve emniyetini korumak için ulusal çıkarları gözetmeye” çağırdı. Bakanlık Gabon’daki Mısır toplumu üyelerine azami dikkat göstermeleri ve güvenlik gerginliği olan bölgelerden uzak durmaları çağrısında bulundu. “Mısır, Gabon’da istikrarın bir an önce geri gelmesini ve kardeş Gabon halkının güvenliğinin korunmasını arzulamaktadır” denildi.

Birleşmiş Milletler

Birleşmiş Milletler, “BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Gabon’daki yönetimi ele geçirme girişimini kınadığını söyledi. Sözcüsü Stephane Dujarric, Guterres’in “seçim sonrası krizi çözme aracı olarak devam eden darbe girişimini kesin bir dille kınadığını” ve “askeri darbelere karşı güçlü muhalefetini” bir kez daha teyit ettiğini söyledi.

Birleşik Krallık

Birleşik Krallık Dışişleri Bakanlığı Gabon’da ordunun yönetime “anayasaya aykırı bir şekilde el koymasını” kınadığını açıkladı ve anayasal hükümetin yeniden kurulması çağrısında bulundu.

Kanada

Kanada Gabon’daki durumdan “derin endişe” duyduğunu açıkladı. Demokratik ve sivil liderliğindeki yönetime “hızlı, barışçıl” bir dönüş çağrısında bulundu.